durur mu durar mı ne demek?

Durur mu, Durar mı? Türk Dil Kurumu (TDK) Açıklaması ve Kullanımı

"Durur mu?" ve "Durar mı?" ifadeleri, Türkçede sıkça karşılaşılan ve anlam karışıklığına yol açabilen iki farklı kullanımdır. Bu makalede, her iki ifadenin anlamı, doğru kullanımı ve Türk Dil Kurumu (TDK) tarafından yapılan açıklamalar detaylı bir şekilde ele alınacaktır.

"Durur mu?" İfadesi

"Durur mu?" ifadesi, geniş zaman kipiyle (-(r) eki) çekimlenmiş "durmak" fiilinin soru şeklidir. Bu ifade, genellikle bir şeyin sürekli veya alışılmış bir şekilde durup durmadığını sorgulamak için kullanılır. Aynı zamanda, bir eylemin sürekliliğine dair bir şaşkınlık veya hayret ifadesi de taşıyabilir.

Anlamları:

1. Süreklilik ve Alışkanlık Sorgusu: Bir şeyin sürekli veya alışılmış bir şekilde durduğunu/durmadığını sormak.
   • Örnek: "Saatlerdir burada durur mu?" (Saatlerdir burada sürekli duruyor mu, anlamında)
2. Şaşkınlık ve Hayret İfadesi: Bir eylemin sürekliliğine duyulan şaşkınlığı veya hayreti belirtmek.
   • Örnek: "Bu kadar gürültüye rağmen nasıl uyumaya devam eder, durur mu?" (Bu kadar gürültüye rağmen nasıl uyumaya devam ediyor, şaşkınlık ifadesi)

Kullanım Örnekleri:

• "Trafik bu saatte durur mu hiç?" (Bu saatte trafik hiç durur mu, akmaya devam eder mi?)
• "Çocuklar bütün gün televizyonun önünde durur mu?" (Çocuklar bütün gün televizyonun önünde sürekli oturur mu?)
• "Bu kadar yorgunluğa rağmen hâlâ çalışmaya durur mu?" (Bu kadar yorgunluğa rağmen hâlâ çalışmaya devam mı ediyor, şaşkınlık ifadesi)

"Durar mı?" İfadesi

"Durar mı?" ifadesi ise, "durmak" fiilinin gelecek zaman kipiyle (-acak/-ecek eki) çekimlenmiş soru şeklidir. Bu ifade, bir şeyin gelecekte durup durmayacağını sorgulamak için kullanılır. Genellikle, bir beklenti veya tahmin içerir.

Anlamları:

1. Gelecek Zaman Sorgusu: Bir şeyin gelecekte durup durmayacağını sormak.
   • Örnek: "Yağmur bu şekilde devam ederse sel durar mı?" (Yağmur bu şekilde devam ederse sel gelecekte duracak mı?)
2. Beklenti veya Tahmin İfadesi: Bir şeyin gelecekte durmayacağına dair bir beklenti veya tahmin belirtmek.
   • Örnek: "Bu kadar borçla şirket durar mı?" (Bu kadar borçla şirket gelecekte ayakta kalabilir mi, kalamaz gibi bir beklenti var)

Kullanım Örnekleri:

• "Bu kadar hasarla araba durar mı?" (Bu kadar hasarla araba çalışır durumda kalır mı?)
• "Fırtına sabaha kadar durar mı?" (Fırtına sabaha kadar dinecek mi?)
• "Bu kadar yalanla bu ilişki durar mı?" (Bu kadar yalanla bu ilişki devam eder mi?)

Türk Dil Kurumu (TDK) Açıklaması

Türk Dil Kurumu (TDK), her iki ifadenin de dilbilgisi kurallarına uygun olduğunu belirtir. Ancak, kullanım alanlarının farklı olduğuna dikkat çeker. TDK'ya göre, "durur mu?" ifadesi geniş zaman anlamı taşırken, "durar mı?" ifadesi gelecek zaman anlamı taşır. Bu nedenle, cümlenin bağlamına göre doğru ifade seçilmelidir.

TDK'nın sitesinde bu fiillerin çekimleri ve anlamları ayrıntılı olarak bulunabilir. Özellikle fiil çekimleri konusunda TDK'nın açıklamalarına başvurmak faydalı olacaktır.

Sonuç

"Durur mu?" ve "Durar mı?" ifadeleri, Türkçede farklı zaman kipleriyle çekimlenmiş ve farklı anlamlar taşıyan soru şekilleridir. "Durur mu?" ifadesi geniş zaman anlamı taşırken, "durar mı?" ifadesi gelecek zaman anlamı taşır. Doğru kullanımı, cümlenin bağlamına ve ifade edilmek istenen anlama bağlıdır. Bu nedenle, her iki ifadenin de anlamını ve kullanım alanlarını iyi bilmek, doğru ve etkili iletişim için önemlidir. Ayrıca, dil bilgisi kurallarına hakim olmak da bu tür karışıklıkların önüne geçmek için önemlidir.